Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2009

Για τα haiku (χάικου)

Window view

Ισως να ειναι πολυ άδικο, μάλλον ειναι σίγουρα άδικο για την ιδια την ποιηση να την μεταφράζεις, αλλα τι να γίνει... καποιος πρέπει να σφάξει τον κόκορα για να τον φας εσυ κρασάτο. Οταν μαλιστα μιλάμε για μια φιλοσοφία πολύ διαφορετική απο τη δική μας, γλωσσικά αλλα και κοινωνιολογικά τοτε μιλάμε για χαρακίρι.
Στον κόσμο αρέσουν τα χάικου, τα βρίσκει όμορφα, πραγμα περίεργο γιατι στην πραγματικότητα διαβάζουμε μια απόδοση τους, που μόνο απο σπόντα μπορει να πλησιάσει το πρωτότυπο. Γυρω στα 90s γιναν μόδα, τα εγραψε και σε τραγούδι ο Δεληβοριάς αλλα και παλι νομιζω οτι ελάχιστοι τα καταλαβαίνουν.
Με λίγα λόγια και απλά, τα χάικου ειναι μικρα ποιηματα. Οποιο ποιημα ειναι απλά μικρό δεν ειναι χάικου. Υπάρχει μια συγκεκριμένη φόρμα η οποία ορίζει το είδος.

Βασικοί κανόνες:
  1. Θα πρέπει να ειναι αυστηρά 17 συλλαβές
  2. Οταν χωρίζεται σε τρεις σειρές θα πρεπει να εχει 5, 7 και 5 συλλαβες ανα στιχο
  3. Μεσα στο χάικου πρέπει να προσδιορίζεται με κάποιο τρόπο ο χρόνος
  4. Θα πρεπει να ειναι εξαιρετικά λιτο

Υπάρχουν ακομα πολλοι κανόνες/οδηγοι για τα χάικου αλλα αυτοι ειναι λιγότερο βασικοί απο αυτους που εγραψα παραπάνω

Τίποτα δεν ειναι καλύτερο απο τα παραδείγματα

Ξεκιναω λοιπόν κι εγω να φτιάξω χάικου

Ταπεινά την ανθρώπινη σάρκα φόρεσα και πάλι

Εχουμε πετύχει τις 17 συλλαβές, την λιτότητα, οχι όμως και τον προσδιορισμό του χρόνου

Οκτώ Σεπτέμβρη την ανθρώπινη σάρκα φόρεσα παλι

Τωρα το ποίημα έχει και χρονικο προσδιορισμο (και μαλιστα πολυ συγκεκριμενο)

Οκτώ Σεπτέμβρη
την ανθρώπινη σάρκα
φόρεσα παλι

και όπως βλέπουμε οι στιχοι ειναι 5-7-5

Τα κλασικά ιαπωνικά χάικου μιλάνε για την ομορφιά της φύσης και ετσι λίγο η μετάφραση λίγο το ίδιο το στυλ αυτης της ποίησης, μοιάζουν αφηρημένα.
Αυτο δεν ειναι απαραίτητο όμως

Οκτώ Σεπτέμβρη
την ανθρώπινη σάρκα
φόρεσα παλι

Σαν πρώτη βροχή
το δάκρυ ανάβλυσε
πικρές οι λέξεις

Διαλύοντας
ενα σύννεφο θολό
ψεύτικο ίσως

Σήμερα νιώθω
σαν λέξη φτωχότερη
Έτσι πονάω

Δοκιμάστε κι εσεις. Προσπαθηστε να μείνετε μέσα στους κανόνες όσο γίνεται αλλα μην φοβηθειτε να τους παρακάμψετε και λίγο. Τα ελληνικά "χάι-κάι" ειναι λίγο πιο ανέμελα. Ακόμα και ο Σεφέρης εκανε 18σύλλαβο αντι για 17συλλαβο όποτε χρειάστηκε.

Διαβάστε περισσότερα για τα χάικου απο αυτο το πολυ καλό κείμενο


υστερόγραφο: Εγραψα το πρώτο μου χάικου!! (νομίζω)

12 σχόλια:

sotomi είπε...

ωραία κι ενημερωτικά όσα γράφεις. Απορία: Η λέξη *φθι-νό-πω-ρο* όμως πως τη μετράς με 5 συλλαβές; Μήπως *το φθινόπωρο*;

alepouda είπε...

δικιο εχεις, κατσε να το σκεφτω

alepouda είπε...

το εφτιαξα
ελπιζω τωρα να βγαινουν 5 συλλαβες
:)

alepouda είπε...

Ειναι συνηθισμενο το λαθος μέτρημα σε εμας τους τετραδάκτυλους εξωγήινους
:P

sotomi είπε...

:))

paperflowers είπε...

Επειδή οι Ιάπωνες δεν προφέρουν ποτέ δύο σύμφωνα μαζί, το Φθινόπωρο στα Ιαπωνικά θα προφερόταν Φιθινόπωρο, γι'αυτό μπερδεύτηκες!
;-)

Θενξ για το λινκ, ωραίο!

χιπι είπε...

Μπράβο ρε! Όμορφο!
:)

Πάντως, το "Πρω-το-βρό-χι" έχει επίσης 4 συλλαβές.
Μη χρησιμοποιείς το δικό σου χέρι για μέτρημα. Σε μπερδεύει.
Δανείσου ενός γήινου.

Το "Διαλύω είπα" έχει 6.
Εντάξει. Κάπου κερδίζεις, κάπου χάνεις κι έρχεσαι στα ίσα σου.
:)

alepouda είπε...

Αμάν πια, δεν αφήνετε εναν εξωγηινο να γραψει ενα χάικου λάθος.
Θα τα φτιάξω, θα ειναι ολα 5-7-5
το υπόσχομαι στη φουντωτή ουρά μου

Μα, για δες... ποιον βλεπω να φωτίζεται απ'του μπράσουσερ το φως? Σκυβει μπροστά στο φως και γράφει, γραφει σχόλια. Ξέρει να μετράει καλύτερα απο τον καθένα, μα δεν βλεπω να γραφει χάικου δικό του...

Δοκιμάστε, ειναι ωραιο
σαν σουντοκου με σκραμπλ μαζί αλλα καθόλου βαρετό

χιπι είπε...

Λοιπόν, μετρημένα τα λόγια σου! :Ρ

εξωγήινη
τα λόγια της μετράει
συλλαβίζοντας

κάθε πρωινό
έχει δύο συλλαβές
το βράδυ, διπλές

:))
(οκ, είμαι εντελώς ατάλαντη)

xryc agripnia είπε...

Tα λαρευω τα χαικου.
Ψαξε να βρεις τα βιβλια του Ιερομοναχου Συμεων -ενας Περουβιανος που ζει χρονια στο Αγιο Ορος- και γραφει υπεροχα χαικου.

("Ποια πληγή τάχα
μέσα σε πολυτρίχια
γεννά το δάκρυ;")

alepouda είπε...

Θα τον ψαξω, βρηκα ηδη μια πολυ ενδιαφερουσα συνεντευξη του εδω
http://parathemata.blogspot.com/2009/07/juan-de-la-jara.html

fotini είπε...

πολυ καλη η αναρτηση
ενδιαφερουσα ως ενημερωση για τους μη γνωριζοντες
μα
η ποιηση
παντα ποιηση ειναι
οπως κ να λεγεται
χάικου ή οχι
με μέτρο ή χωρις
με ρίμα ή οχι
παντα καταθεση ψυχης λογαται

να χεις μια οοοοομορφη δευτερα!